Cholesterol cao là gì, xơ vữa động mạch có ảnh hưởng như thế nào bệnh nhồi máu cơ tim, động mạch vành, đột quỵ (tai biến mạch máu não). Làm cách nào để biết bạn hoặc người thân có triệu chứng cholesterol cao và các bệnh có liên quan đến tim mạch, cơn đau tim...

Cholesterol là gì?

Để hiểu cholesterol trong máu cao, chúng ta thử  tìm hiểu về cholesterol. Cholesterol là một phần chất béo giống như sáp trong tất cả các tế bào của cơ thể.

Cơ thể của bạn cần 1 số cholesterol để làm thành tố kích thích vitamin D và các chất giúp bạn tiêu hóa thức ăn. Tất cả các phần cơ thể của bạn cũng cần cholesterol cung cấp. Tuy nhiên, cholesterol cũng được tìm thấy trong 1 số thực phẩm ăn uống hàng ngày.

Cholesterol trong máu của bạn ở dạng kích thước rất nhỏ theo từng mảng gọi là lipoprotein. Những mảng này được tạo thành từ chất béo (lipid) ở cả bên trong và bên ngoài protein.

Hai loại lipoprotein vận chuyển cholesterol đi toàn bộ cơ thể của bạn: lipoprotein mật độ thấp (LDL) và lipoprotein mật độ cao (HDL). Mức độ của 2 loại lipoprotein trong máu ở ngưỡng lành mạnh là rất tốt cho cơ thể và nó rất quan trọng.

Cholesterol LDL  đôi khi được gọi là cholesterol xấu. Mức độ LDL cao dẫn đến sự tích tụ của cholesterol trong động mạch của bạn. (Động mạch máu mang máu từ tim đến toàn bộ cơ thể của bạn).

Cholesterol HDL đôi khi được gọi là cholesterol tốt. Điều này đúng bởi vì nó mang cholesterol từ các bộ phận khác của cơ thể của bạn trở về gan. Gan loại bỏ các cholesterol trong cơ thể.

Cholesterol trong máu cao là gì?

Cholesterol trong máu cao là 1 tình trạng mà trong đó cơ thể bạn có quá nhiều cholesterol trong máu. Bởi chính nó là điều kiện bình thường không thấy hoặc không có triệu chứng gì để bạn nhận biết cả. Vì thế, người ta không biết rằng cơ thể của mình có mức độ cholesterol trong máu quá cao.

Những người có mức độ cholesterol trong máu khá cao sẽ có nguy cơ bị bệnh tim mạch vành., hay còn gọi là bệnh động mạch vành. (Trong bài viết này, thuật ngữ "bệnh tim" là bệnh tim mạch vành.)

Mức độ cholesterol LDL trong máu của bạn càng cao thì bạn sẽ có nguy cơ cao chắc chắn bạn có nguy cơ mắc bệnh tim. Mức độ cholesterol HDL trong máu cao, ban có cơ hội hạ thấp cơ hội bị mắc bệnh tim.

Bệnh tim mạch vành là một tình trạng mà trong đó có mảng bám (plak) tích tụ trong động mạch vành (tim). Mảng bám được tạo thành từ cholesterol, chất béo, canxi, và các chất khác được tìm thấy trong máu. Khi mảng bám tích tụ lâu ngày trong động mạch, thì tình trạng này gọi là xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch

Hình A cho thấy vị trí của tim trong cơ thể. Hình B thể hiện 1 động mạch vành bình thường với lưu lượng máu bình thường. HÌnh ảnh lồng cho thấy 1 mặt cắt ngang của động mạch vành bình thường. Hình C cho thấy động mạch vành bị hẹp bởi mảng xơ vữa. Sự tích tụ các mảng bám này làm hạn chế dòng chảy của máu giàu oxy thông qua các động mạch. Hình ảnh lồng cho thấy 1 mặt cắt ngang của động mạch thu hẹp bởi mảng bám.

Theo thời gian, mảng bám cứng lại và thu hẹp động mạch vành của bạn. Điều này hạn chế dòng của của máu giàu oxy đến tim.

Cuối cùng, diện tích mảng bám có thể vỡ (vỡ ra). Chính điều này gây ra cục máu đông hình thành trên bề mặt của mảng bám. Nếu cục máu đông trở nên đủ lớn, nó có thể ngăn chặn hoặc hoàn toàn ngăn chặn lượng máu qua động mạch vành.

Nếu dòng chảy của máu giàu oxy đến tim bị giảm đột ngột hoặc bị chặn lại, xảy ra 1 cơn đau thắt ngực, hoặc 1 cơn đau tim có thể xảy ra (trường hợp dễ nhận thấy rằng có 1 vòng tròng nóng rát ngay vùng ngực, nhói đau ngay vùng ngực, có vẻ nóng khô lốc, tim nghe như không còn hoạt động, mệt, khó thở, người như muốn lịm đi,...). Chính đây là căng bệnh nhồi máu cơ tim.

Đau thắc ngực là cơn đau ngực khó chịu. Nó làm bạn cảm thấy có áp lực hay ép ngực. Cơn đau cũng có thể xảy ra ở vai, dưới nách trước và sau nách, cánh tay, cổ, hàm, hoặc khi đầu quay lại. Đau thắc ngực thậm chí có thể cảm thấy như chứng khó tiêu.

Một cơn đau tim xảy ra nếu dòng chảu của máu giàu oxy đến phần của cơ tim hoặc bị nghẹt hẵn. Nếu lưu thông máu không được khôi phục 1 cách nhanh chóng, các phần cơ tim bắt đầu chết. Nếu không điều trị nhanh chóng, 1 cơn đau tim có thể dẫn đến vấn đề nghiêm trọng hoặc tử vong.

Bạn chỉ có 6 giờ vàng kể từ khi bị chứng co thắt ngực, khó thở, lòng ngực như có lửa thiêu đốt... để bạn có thể được cứu sống.

Mảng bám cũng có thể tích tụ trong động mạch khác trong cơ thể, chẳng hạn như động mạch đưa máu giàu oxy đến não, và tay chân của bạn. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề như bệnh động mạch cảnh, đột quỵ và bệnh động mạch ngoại biên.

Những hình ảnh chỉ ra quá trình tích tụ mảng xơ vữa động mạch:

Giảm cholesterol của bạn có thể làm chậm lại, giảm, hoặc thậm chí làm ngừng tích tụ mảng bám trong động mạch của bạn. Nó cũng có thể làm giảm nguy cơ vỡ mảng bám và gây ra các cục máu đông nguy hiểm.

Hình ảnh tập trung vào cholesterol cao ở phụ nữ và giải thích cách cholesterol cao làm tăng nguy cơ pháp triển bệnh tim. Ước tính có khoảng 1 trong 2 phụ nữ có biên độ cholesterol cao.

Hình ảnh cũng liệt kê các phạm vi của tổng số cholesterol cho mức cholesterol cao, đường biên độ cao, và tỷ lệ tăng lượng cholesterol cao qua các độ tuổi 20s, 30s, 40s, 50s (độ tuổi).

Cơ chế hoạt động của LDL và HDL - cholesterol cao và cholesterol thấp:

Cholesterol LDL gọi là Low density lipoprotein: loại này nhiều có khả năng làm tắt nghẽn mạch máu. Vì chúng mang cholesterol đi từ gan vào máu, nơi có thể dính vào các mạch máu.

Cholesterol HDL gọi là High density Lipoprotein mật độ cao. Nó mang cholesterol trở về gan, nơi nó được chia nhỏ lại.

Đây là một cách để nhớ sự khác biệt: Cholesterol LDL là loại xấu, vì vậy nó gọi là cholesterol "tệ hại" - "L" cho tệ hại. HDL là cholesterol tốt, vì vậy hãy nhớ nó như là cholesterol "lành mạnh" - "H" cho khỏe mạnh.

Lưu ý: Khi bạn đi khám máu nên để ý đến LDL và HDL. Bên cạnh đó, phải khám gan xem gan có bị nhiễm mỡ không, hoặc tối đa chỉ có máu nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ là nguy hiểm vì khả năng lọc LDL quá kém, dễ dẫn đến LDL trong máu cao tạo các mảng bám vào thành mạch máu. Và bạn biết đó...

Theo TT nghiên cứu thống kê và Hiệp Hội Tim Mạch Mỹ, Chương trình đào tạo đánh giá và điều trị cholesterol cao ở người lớn

DỤNG  CỤ Y KHOA KIM MINH

(đọc và sưu tầm)