Xơ cứng động mạch là gì, bệnh xơ vữa động mạch có nguy hiểm đến tính mạch và có gây ra các biến chứng nguy hiểm, chữa được không. Tuổi nào được xác định là có bệnh xơ cứng hoặc xơ vữa động mạch
Xơ cứng động mạch, còn gọi là xơ vữa động mạch, là một dạng rối loạn phổ biến. Nó xảy ra khi chất béo cholesterol và các chất khác tích tụ trong thành động mạch và hình thành các cấu trúc cứng được gọi là mảng bám (mảng xơ vữa).
Theo thời gian, những mảng bám này có thể tăng thể tích lên có thể ngăn chặn các động mạch và gây ra vấn đề trong cơ thể.
Xơ cứng động mạch là một quá trình thường xảy ra với người có độ tuổi từ 40 trở lên nhưng ngày nay nó đang bị trẻ hóa do lối sống và cách thức ăn uống ngày nay. Khi bạn già đi, sự tích tụ mảng ám làm hẹp động mạch và làm cho chúng cứng. Những thay đổi này làm cho động mạch nó khó khăn hơn khi máu lưu thông qua chúng.
Cục máu đông có thể hình thành trong các động mạch thu hẹp và dòng chảy khối máu (dòng chảy một lần tim co bóp đưa máu qua động mạch chủ). Miếng mảng bám cũng có thể bị vỡ ra và di chuyển đến cách mạch máu nhỏ, ngăn chặn dòng chảy của máu.
Dù bằng cách nào, tắt nghẽn làm các mô tế bào đói máu giàu oxy, có thể dẫn đến tổn thương hoặc gây chết các mô bào. Đây là một nguyên nhân phổ biến của đau tim (nhồi máu cơ tim) và đột quỵ (tai biến mạch máu não: 1 dạng là nghẽn động mạch cảnh, một dạng là bục vỡ mạch máu trong não gây tràng máu màng não).
Mức cholesterol trong máu cao có thể gây ra xơ cứng động mạch (xơ vữa động mạch) ở độ tuổi trẻ.
Đối với nhiều người, mức cholesterol cao là kết quả của một lối sống không lành mạch - phổ biến nhất là ăn một chế độ ăn giàu chất béo, chất béo bão hòa trans (có nhiều trong thức ăn chế biến sẵn, mì tôm, đồ chiên xào qua dầu sử dụng nhiều lần,...). Yếu tố nguy cơ khác là sử dụng nhiều bia rượu, thiếu tập thể dục, dư thừa cân.
- Bệnh tiểu đường
- Di truyền gia đình có người bị xơ cứng động mạch (xơ vữa động mạch)
- Huyết áp cao
- Hút thuốc
Xơ cứng động mạch hay xơ vữa động mạch không gây ra triệu chứng cho đến khi lưu lượng máu đến một phần cơ thể trở trên chậm hoặc bị chặn lại. Thông thường những người có tình trạng như đi bộ cảm thấy mệt mỏi, leo cầu thang cảm thấy đuối sức, làm việc nặng một tí thở dốc, khi thức dậy cảm thấy ể oải là những người đang dư thừa quá nhiều cholesterol trong máu.
Nếu động mạch đến tim trở nên chật hẹp, lưu lượng máu đến tim có thể làm chậm hoặc dừng lại. Điều này có thể gây ra đau ngực (đau thắt ngực ổn định), khó thở, các triệu chứng khác.
Động mạch thu hẹp hoặc bị chặn cững có thể gây ra vấn đề và các triệu chứng của bạn trong ruột, thận, chân và não.
Hệ thống theo dõi tim mạch trong bệnh viện có thể làm các cuộc kiểm tra xét nghiệm đầy đủ về hóa học sinh hóa cũng như vật lý giúp kiểm tra trái tim và phổi bằng máy đo huyết áp hoặc xét nghiệm điện tâm đồ ECG bằng máy điện tim. Xơ cứng động mạch có thể tạo ra một tiếng "shoosh" hoặc một tiếng thổi âm thanh trong động mạch.
Một số hướng dẫn khuyên bạn nên kiểm tra lượng cholesterol đầu tiên của bạn ở tuổi 20. Tất cả mọi người nên làm xét nghiệm sàng lọc của học 35 tuổi ở nam và 45 tuổi ở phụ nữ.
Một số xét nghiệm hình ảnh có thể được sử dụng để xem máu di chuyển như thế nào qua các động mạch của bạn.
- Kiểm tra sử dụng sóng siêu âm doppler hoặc âm thanh
- Sử dụng máy cộng hưởng từ động mạch (MRA) là một loại đặc biệt của máy quét MRI.
- CT đặc biệt gọi là chụp CT động mạch.
- Các chương trình động mạch đồ hoặc chụp động mạch sử dụng phương pháp X-quang để xem bệnh trong các động mạch.
Bỏ hút thuốc lá - đây là sự thay đổi quan trọng nhất bạn có thể làm để giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
- Tránh thức ăn béo, Ăn bữa ăn cân bằng có ít chất béo và cholesterol. Bao gồm một số bữa ăn hàng ngày kèm theo nhiều trái cây và rau quả. Thêm cá vào chế độ ăn của bạn ít nhất 2 lần trong tuần có thể giúp ích rất nhiều giảm cholesterol. Tuy nhiên, không nên ăn cá qua chiên xào dầu mỡ.
- Hạn chế lượng bia rượu uống hàng ngày
- Tập thể dục 30 phút mỗi ngày nếu bạn không thừa cân và 60-90 phút mỗi ngày nếu bạn đang thừa cân. Nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi bắt đầu một chế độ tập thể dục mới, đặc biệt là nếu bạn đã được chuẩn đoán bệnh tim hoặc bạn đã từng có một cơn đau tim.
Hãy nên nhớ rằng bạn được kiểm tra huyết áp mỗi 1-2 năm trước khi 50 tuổi và sau năm 50 tuổi. Nếu kiểm tra huyết áp thường xuyên hơn thì rất tốt và bị bệnh cao huyết áp, bệnh tim hoặc đa bị qua cơn đột quỵ (tai biến mạch máu não) thì phải có một máy đo huyết áp tại nhà nhằm kiểm tra huyết áp hàng ngày. Hãy nói chuyện với bác sĩ về mức độ thường xuyên kiểm tra huyết áp của bạn.
Nếu huyết áp của bạn cao, điều quan trọng là bạn phải giữ thấp nó xuống và chỉ số huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa) và huyết áp tâm trương (huyết áp tối thiểu) phải được đặt trong tầm kiểm soát.
- Tất cả mọi người nên giữ mức huyết áp dưới 140/90mmHg
- Nếu bạn có bệnh tiểu đường, bệnh thận, hoặc đã bị qua cơn đột quỵ, đau tim, huyết áp của bạn có lẽ nên được kiểm soát ở mức thấp hơn. Hãy hỏi bác sĩ của bạn liệu huyết áp của bạn nên giữ ổn định ở mức nào và đừng xem thường chỉ số huyết áp nhé. Nó càng cao càng sinh ra nhiều biến chứng cho thận (suy thận mãn), tổn hại mắt (đục thủy tinh thể, mù mắt), tai biến nặng hơn và có thể bị liệt.
Bác sĩ có thể giúp bạn sử dụng thuốc nhằm giảm nồng độ cholesterol cao nếu sự thay đổi lối sống vẫn không giúp cho việc này giảm xuống.
Điều này sẽ phụ thuộc vào:
- Tuổi của bạn
- Các bệnh tim hoặc các vấn đề có liên quan đến lưu lượng máu
- Bạn hút thuốc là hoặc thừa cân
Bác sĩ có thể đề nghị bạn dùng aspirin hoặc thuốc khác để giúp ngăn ngừa cục máu đông hình thành trong động mạch của bạn. Những loại thuốc được gọi là thuốc kháng tiểu cầu. Không dùng aspirin tùy tiện mà nên được sự cho phép của bác sĩ theo liều lượng nhất định.
Xơ cứng động mạch hay còn gọi là xơ vữa động mạch không thể đảo ngược một khi nó đã xảy ra. Tuy nhiên, thay đổi lối sống và điều trị giảm cholesterol cao có thể ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình này giúp nó không thể phát triển ngày càng tồi tệ hơn.
Trong một số trường hợp, các mảng bám là một phần của một quá trình gây bong tróc của các bức tường mảng bám trên động mạch làm cho chỗ có mảng bám mỏng hơn dễ bị tổn thương. Điều này có thể dẫn đến một chỗ phình ra trong một động mạch được gọi là chứng phình mạch. Chứng phình mạch có thể vỡ ra. Điều này gây ra chảy máu (xuất huyết) có thể đe dọa đến tính mạng.
Y KHOA KIM MINH
